یزد، نخستین شهر خشت خام جهان

شهر زیبای یزد، شهر بادگیرها یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران است. در هر گوشه‌ای از نخستین شهر تاریخی ایران، بنایی با معماری چشم‌نواز شما را به سمت خود می‌کشد. معماری ارزشمند شهر و بافت قدیمی بسیار زیبا و دست نخورده‌اش باعث شده تا یزد، تنها شهر ایران باشد که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

اگر در فکر ایرانگردی هستید حتما نام یزد را فهرست خود قرار دهید. شهر یزد را می‌توان نمادی از تلاش هزاران ساله انسان برای سکونت در کویر به حساب آورد. تلاشی که حاصل آن دیدنی‌هایی است که پیش روی شما است، مانند قنات‌ها، بناهای خشتی، بادگیرها و …

زمانی که در شهر یزد هستید فهرستی طولانی از دیدنی‌ها را در اختیار خواهید داشت که می‌توانند سفری پربار و خاطره‌انگیز را برای شما رقم بزنند. با توجه به گردشگرپذیر بودن شهر، امکانات اقامتی مناسبی در یزد وجود دارد. شما می‌توانید این قسمت از سفر ایرانگردی خود را با یک تور لوکس تجربه کنید و یا در یک اقامتگاه بومگردی با حال و هوای خانه‌های قدیمی یزد ساکن شوید.

جاهای دیدنی یزد

مجموعه میدان امیرچخماق

امیر جلال‌الدین چخماق شامی حاکم یزد در دوران تیموری بود که در قرن 9 هجری به حکومت یزد رسید. امیر چخماق در طول دوران زمامداری خود در آبادانی شهر کوشید و مجموعه امیر چخماق یک نمونه شاخص تلاش‌های وی است. مجموعه‌ای که شامل میدان، بازار، حمام، چند کاروان‌سرا، قنات‌خانه، چند آب انبار، چاه آب سرد، مسجد، تکیه و خانقاه است. شاخص‌ترین بنای این مجموعه تکیه سه طبقه‌ای است که در ضلع شرقی میدان امیر چخماق یا به قول مردم یزد میر چخماق قرار دارد.

مساجد شهر یزد

مسجد جامع یزد، ایوانی 1000 ساله در دل کویر

مسجد جامع یزد گنجینه‌ای گران‌بها از معماری دوران مختلف را در خود دارد. مسجد جامع یزد بر روی آتشکده‌ای ساسانی بنا شده و با مساحتی نزدیک به ده هزار متر مربع مانند ایوانی بزرگ به چشم می‌آید. به نظر می‌آید در گذشته سه مسجد در این منطقه وجود داشته که مسجد فعلی در مکان آن‌ها ساخته شده است. مسجد جامع عتیق مربوط به قرن 3، مسجد جامع قدیم در قرن 5 و مسجد جامع نو در قرن 8 در این منطقه قرار داشتند. مسجد جامع یزد با معماری بسیار زیبا و متنوع خود یکی از جاهای دیدنی یزد است که مورد توجه گردشگران تور داخلی و خارجی است.

مسجد امیر چخماق

زمانی که در مجموعه امیر چخماق هستید می‌توانید این مسجد را در ضلع جنوبی میدان ببینید. مسجد امیر چخماق دومین مسجد زیبا و وسیع یزد است و در در سال 841 هجری ساخته شده است. این مسجد به نام‌های مسجد دهوک یا مسجد جامع نو هم شناخته می‌شود.

مسجد خضرشاه یا چهارمنار

میرخضرشاه در دوره تیموری در محله چهارمنار اقدام به ساخت این مسجد و خانقاه کرد. مسجد که در قرن 9 و 10 هجری ساخته شده دارای ایوان، صحن تابستانی و گرمخانه است.

وقتی در شهر یزد هستید متوجه بافت مذهبی مردم این شهر می‌شوید. به همین خاطر شهر دارای مساجد قدیمی بسیار دیگری است مانند مسجد بزرگ پشت باغ، شاه طهماسب، میراسماعیل، بیاق‌خان، اهرستان، حظیره و…

شهر یزد، پایتخت زرتشتیان

یزد از دیرباز محل سکونت زرتشتیان بود و به عنوان پایتخت زرتشتیان شناخته می‌شود. به همین خاطر این شهر دارای اماکن زرتشتی بسیاری است که آتشکده‌ ورهرام، دخمه زرتشتیان و مجموعه مارکار از شناخته شده‌ترین آن‌ها به حساب می‌آیند.

آتشکده‌ ورهرام، مکان نگهداری آتش مقدس

تقریبا 1500 سال است که آتش آتشکده یزد روشن مانده است. این آتش از آتشکده کاریان لارستان به عقدا در استان یزد آورده شد و حدود 700 سال در آنجا روشن ماند. بعد از آن نزدیک به 300 سال در اردکان بود و در سال 852 خورشیدی به شهر یزد منتقل شد تا اینکه در سال 1313 با ساخته شدن آتشکده به این مکان منتقل شد.

اگر در ایرانگردی به شهر یزد رفتید تماشای آتشکده زرتشتیان را از دست ندهید. در حیاط آتشکده ورهرام یا بهرام یزد درختان پرشمار کاج و سرو قرار دارند و نزدیک ورودی آتشکده، حوض گردی قرار دارد که می‌توانید انعکاس آتشکده را در آن ببینید. بنای آتشکده تقریبا دو متر بالاتر از سطح زمین است و دارای اتاق‌هایی برای نیایش است و آتش مقدس در محلی دور از تابش خورشید نگهداری می‌شود.

دخمه زرتشتیان یا برج خاموشان

در گذشته زرتشتیان اجساد درگذشتگان خود را به این مکان می‌آورند و طبق رسوم مذهبی خود آن‌ها را در دخمه قرار می‌دادند. دخمه به خاطر رعایت مسائل بهداشتی دورتر از محدوده شهری زمان خود ساخته می‌شد و جاده‌ای داشت که فقط به این مکان می‌رسید. اگر قصد بازدید از برج خاموشان را دارید راهی منطقه صفاییه شوید و از کوهی که دخمه روی آن قرار دارید بالا بروید. در بالای کوه دو دخمه قرار دارند. دخمه قدیمی‌تر و بزرگ‌تر مانکجی نام دارد و دخمه گلستان، دخمه دیگر است.

دخمه محلی مسطح و گرد است که دورتادورش را دیواری گرد فرا گرفته است. زرتشتیان اجساد درگذشتگان خود را در سه حلقه داخل این محل قرار می‌دادند. حلقه اول که بزرگ‌ترین حلقه بود در پای دیوار قرار داشت و برای مردان مورد استفاده قرار می‌گرفت. حلقه کنار این حلقه برای زنان و کوچک‌ترین حلقه برای کودکان برای کودکان بود. زمین دارای شیبی به سمت مرکز دخمه است که به چاهی به نام استودان می‌رسد. چاه استودان محل قرارگرفتن استخوان درگذشتگان بود.

مجموعه یا موزه مارکار

اگر از آتشکده ورهرام به سمت میدان مارکار بروید با طی مسافتی کمتر از یک کیلومتر به مجموعه مارکار می‌رسید. این مجموعه چند سالی است به عنوان موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان مورد استفاده قرار می‌گیرد. مجموعه مارکار در سال 1312 و توسط پشوتن جی مارکار ساخته شد. این مجموعه بزرگ به عنوان دبستان، دبیرستان، خوابگاه شبانه‌روزی دانش‌آموزان و پرورشگاه مورد استفاده قرار می‌گرفت. معماری ساختمان‌ها به گونه‌ای طراحی شده تا بیشترین استفاده از نور و انرژی خورشید صورت گیرد. موزه مارکار در زیرزمین مجموعه قرار دارد. کسانی که مشغول ایرانگردی هستند هنگام بازدید از این موزه با آداب و رسوم و فرهنگ ساکنان دیرینه این شهر آشنا می‌شوند.

آب‌انبار شش بادگیر

یکی از جاهای دیدنی یزد آب‌انبار شش بادگیر در محله تل یزد است. این بنا در دوره قاجار ساخته شده و یکی از آب‌انبارهای مهم شهر یزد به حساب می‌آمد. معماری زیبا و منحصر به فرد این بنا جذابیت خاصی به آن بخشیده است. از نظر هندسی آب‌انبار شش گوشه دارد و در هر گوشه یک بادگیر هشت وجهی قرار دارد. بادگیرها با 10 متر ارتفاع و 4 متر قطر باعث حرکت بهینه هوا داخل آب‌انبار می‌شوند. گنبد آب‌انبار که در سقف و میان بادگیرها قرار گرفته بر زیبایی بنا افزوده است.

مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر

مدرسه ضیائیه یکی از جاهای دیدنی یزد است که برای دیدنش باید به محله قدیمی فهادان بروید. وقتی به مدرسه ضیائیه برسید از یک ورودی کوچک وارد این بنای زیبا و بزرگ می‌شوید. ساخت بنا در قرن 7 و اوایل قرن 8 هجری صورت گرفته است. این بنای خشتی با سبک معماری آذربایجانی ساخته شده است. گنبد 18 متری دارای نقاشی با آبرنگ لاجوردی و طلایی است. اتاق‌ها و سایر قسمت‌های ساختمان بیش از 7 قرن شاهد حضور دانشجویان بودند. در داخل مدرسه مکانی برای دسترسی به آب قنات وجود دارد. یکی از جاهای جذاب این بنا اتاق بادگیر است که هوای خنکی را فراهم می‌آورد. نام دیگر این بنا زندان اسکندر است که طبق نظر کارشناسان این مساله قابل قبول نیست. هرچند اینجا زندانی ساخته شده اما این کار توسط اسکندر مقدونی صورت نگرفته است. با این حال نام زندان اسکندر هنوز به این مکان اطلاق می‌شود.

میدان‌های ساعت

میدان ساعت یزد، اولین میدان ساعت ایران

وقتی در یزد هستید حتما سری به این دو میدان بزنید. میدان ساعت یزد اولین میدان ساعت ایران است که در زمان قاجار ساخته شده و در آن زمان به میدان وقت الساعت معروف بود. برجی که ساعت بر روی آن قرار گرفته هم دارای زیبایی‌های خاصی است.

میدان ساعت مارکار، مرکز ایران

میدان ساعت معروف دیگر یزد، میدان مارکار است. وقتی در کنار برج ساعت میدان مارکار حضور دارید یک نکته بسیار جذاب را به یاد داشته باشید. طبق نظر کارشناسان جایی که در آن ایستاده‌اید مرکز ایران است.

باغ دولت‌آباد، باغ زیبای ایرانی با بلندترین بادگیر جهان

اگر علاقه دارید یک باغ بسیار زیبای ایرانی را در سفر ایرانگردی خود ببینید باغ دولت‌آباد یک انتخاب فوق‌العاده است. این باغ دیدنی یکی از 9 باغ ایرانی ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است. این باغ در زمان سلسله زند و توسط محمدتقی خان معروف به خان بزرگ ساخته شد. محمدتقی خان ابتدا قنات دولت‌آباد را ایجاد کرد که با 60 کیلومتر طول یکی از مهم‌ترین قنات‌های شهر به حساب می‌آمد. وی بعد از ساخت قنات و با استفاده از آب قنات این باغ بی‌نظیر را در وسعتی 4/6 هکتاری به وجود آورد.

بادگیر 8/33 متری که در اینجا می‌بینید بلندترین بادگیر جهان است. در زیر این بادگیر 8 وجهی، حوضی قرار گرفته که ترکیب وزش نسیم بادگیر بر آب حوض باعث به وجود آمدن هوای مطبوعی در ساختمان می‌شود. می‌توانید عمارت‌های‌های متعددی را در این باغ ببینید که عبارتند از عمارت‌های سردر، بهشت آیین، سردر شمالی، تهرانی و هشتی یا بادگیر. تالار آینه و تالار طنبی از دیگر بناهای باغ دولت‌آباد هستند.

عمارت‌های قدیمی شهر یزد

خانه رسولیان

خانه رسولیان مربوط به زمان قاجار است که توسط خاندان رسولیان ساخته شده است. خانه دارای دو بخش اندرونی و بیرونی است که حمام‌خانه در بین این دو بخش ساخته شده است. بیش از 30 سال است که این خانه در اختیار دانشگاه یزد و دانشکده معماری و شهرسازی یزد قرار گرفته است. جالب است بدانید که آرامگاه پدر معماری سنتی ایران در این ساختمان قرار دارد. استاد محمد کریم پیرنیا، پدر معماری سنتی ایران در سال 1376 چشم از جهان فرو بست و بنا بر درخواست خود در این خانه به آغوش خاک سپرده شد.

خانه لاری‌ها

وقتی پا به درون این خانه می‌گذارید 6 خانه قدیمی را در برابر خود خواهید دید. تاریخچه جالب این خانه خواندنی است. حدود 270 سال پیش تعدادی از تجار شهر لار اینجا را برای سکونت در یزد انتخاب کردند. مدتی بعد یکی از نوادگان آن‌ها تغییراتی در بنا ایجاد کرد و پس از آن خانه دارای مالک جدیدی شد. بازدید از این خانه زیبا برای هر ایرانگردی که در شهر یزد حضور دارد لحظاتی زیبا را به ارمغان می‌آورد. خانه دارای بخش‌های بسیاری است که هر کدام زیبایی خاص خود را دارد.

خانه ملک‌زاده، خانه هنر

 پیشینه این خانه به دوران قاجار برمی‌گردد و شاهد زندگی 4 نسل از خانواده ملک‌زاده بوده است. چند سالی است که این خانه زیبا به خانه هنر تبدیل شده و هنگام حضورتان در این خانه می‌توانید علاوه بر بازدید از یک خانه تاریخی و قدیمی، از سایر امکانات هنری آن هم استفاده کنید. کارگاه سفال، گالری زیبا، فروشگاه صنایع دستی از امکانات هنری این خانه هستند. خانه هنر مانند خانه لاری‌ها در محله قدیمی فهادان قرار دارد.

حمام خان

تقریبا 230 سال از زمان ساخت این حمام دیدنی می‌گذرد. حمام توسط حاکم وقت یزد، محمدتقی خان بافقی ساخته شد و دارای بخش‌های متعددی است که همگی در عین سادگی دارای زیبایی چشم‌نوازی هستند. کاربری فعلی حمام به رستوران تغییر پیدا کرده و ضمن بازدید از حمام می‌توانید غذای خود را در رستوران سنتی خان میل کنید.

حمام ابوالمعالی

حمام ابوالمعالی در زمان قاجار ساخته شد و تا 40 سال پیش هم مردم برای استحمام از این حمام استفاده می‌کردند. این حمام یکی از جاهای دیدنی  یزد به حساب می‌آید و مانند حمام خان تبدیل به رستوران سنتی شده است.

قنات زارچ، یکی از قدیمی‌ترین و طولانی‌ترین قنات‌های جهان

قنات 71 کیلومتری زارچ با 2115 حلقه چاه یکی از طولانی‌ترین قنات‌های جهان به حساب می‌آید. درباره زمان ساخت این قنات نمی‌توان اظهارنظر قطعی انجام داد ولی حداقل 1000 سال از عمر قنات زارچ می‌گذرد، هرچند گمانه‌زنی‌ها در این مورد به دوره ساسانیان هم می‌رسد. این قنات کهن‌سال یکی از آثار باستانی ایران است که در فهرست یونسکو ثبت شده است. برای بازدید از این سازه عظیم زیرزمینی با مهندسی شگفت‌انگیز به محله کوشک نو در شهر یزد بروید.

بافت تاریخی یزد، دست‌نخورده و زیبا

یکی از جذاب‌ترین قسمت‌های هر ایرانگردی که راهی شهر یزد شده است بازدید از بافت قدیمی شهر است. قدم زدن در این بخش از شهر هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند، شهری که نخستین شهر خشت خام جهان به حساب می‌آید. بافت تاریخی یزد در گستره 700 هکتاری خود حدود 1700 بنای خشتی دارد. کوچه‌های کاهگلی، خانه‌ها، مساجد، میادین، تعداد زیادی بادگیر و گنبد و آب‌انبار و حتی باغ زیبای دولت‌آباد از دیدنی‌های پرشمار این قسمت از یزد هستند. بافت تاریخی شهر که در دل خود آثار باستانی بسیاری را جای داده است شامل 12 محله است که محله‌های فهادان و چهارمنار قدیمی‌ترین آن‌ها هستند. هنگام قدم زدن در کوچه‌های بافت قدیم به کوچه‌های باریک آشتی‌کنان هم می‌رسید.

بقعه دوازده امام، قدیمی‌ترین بنای شهر یزد

بقعه یا قبه دوازده امام یکی از آثار باستانی مهم شهر یزد است که در دوران سلجوقیان ساخته شده و یکی از آثار هنری شاخص دوره سلجوقی محسوب می‌شود. این بنای 1000 ساله دارای یک گنبد است و ازز نظر سبک بنا و نقش و نگار وکتیبه‌هایش درخور توجه است. گنبد بقعه بر روی پلانی مربع شکل قرار گرفته و از نظر مهندسی حائز اهمیت است. زمینی که بقعه در آن قرار دارد در گذشته  محل آتشکده‌ای ساسانی بود و تا قبل از دوره صفویه این مکان دارای نام دیگری بود.

قلعه‌های یزد

حتما از منطقه‌ای با قدمت و پیشینه تاریخی بالا مانند یزد انتظار وجود قلعه‌های نظامی را دارید. انتظار شما به جا است و با هم نگاهی به سه نمونه از این قلعه‌ها می‌اندازیم.

قلعه ابرندآباد

این قلعه نظامی و مسکونی توسط  ابرند یکی از سرهنگ‌های ایراندخت، دختر خسروپرویز ساخته شد. قلعه باشکوه ابرندآباد دارای سردری زیبا است و در چهار گوشه‌اش، چهار برج مدور قرار دارند. قلعه در دو طبقه احداث شده و با استفاده از خشت و گل ساخته شده است. این قلعه یکی از آثار باستانی اطراف شهر یزد و مربوط به دوره ساسانیان است.

قلعه رحمت‌آباد

ساخت این قلعه به دوران قاجار برمی‌گردد و در ده کیلومتری شهر یزد قرار گرفته است.

قلعه ملاباشی

قلعه ملاباشی در نزدیکی شهر یکی از آثار باستانی یزد است که در دوران قاجار مورد مرمت قرار گرفت. دیدنی‌ترین بخش‌‌های قلعه، سردر، دروازه و عمارت اربابی آن هستند. دیوارهایی نه متری و چهار برج نگهبانی این قلعه را از بیرون جدا ساخته‌اند. دژ اربابی یا قلعه مشیرالممالک نام‌های دیگر این بنا هستند.

سفر به شهر بادگیرها

یزد دریچه‌ای خاص به معماری ایران به روی شما خواهد گشود و از این جهت شاید به عنوان قسمتی متفاوت از ایرانگردی شما به حساب بیاید. جاهای دیدنی یزد بسیار پرتعداد هستند و مسافران تور داخلی سفری پربار را تجربه خواهند کرد. امکانات اقامتی شهر مناسب است. شما می‌توانید در اقامتگاه بومگردی خاطره زندگی گذشته مردم این دیار را زنده کنید و یا اینکه با یک تور لوکس راهی سفر شوید. اگر سوالی برای سفر به یزد در ذهن دارید مشاوران شما در هزار و یک گشت پاسارگاد می‌توانند به شما در پیدا کردن بهترین جواب برای این سوال کمک کنند. با ما تماس بگیرید.