همدان یکی از شهرهای کهنسال جهان است که از زمانی دور برقرار مانده است و همچنان شهری زنده و پویا است. تعداد زیاد دیدنی‌های این شهر، شگفت‌انگیز است. قدمت بسیار این شهر باعث شده تا آثار مختلفی از دوران‌های گوناگون در این شهر دیده شوند. از طرف دیگر طبیعت این منطقه سرشار از ناشناخته‌هایی حیرت‌انگیز است.
سفر به همدان غافلگیر کننده است. شاید خیلی از ما انتظار چنین سفر پربار و جذابی را نداشته باشیم اما وقتی وارد همدان می‌شویم به درستی این نکته پی می‌بریم.
وقتی در این شهر کهن قدم برمی‌دارید هر گامتان شما را به تاریخ این سرزمین نزدیک‌تر می‌کند. آثار تاریخی ارزشمند بسیاری در همدان وجود دارند که بازدید از آن‌ها برای شما جالب خواهد بود. جاهای دیدنی همدان فقط آثار تاریخی نیستند، با گشت‌وگذار در طبیعت همدان متوجه این مساله می‌شوید.
به جایی قدم گذاشته‌اید که خاطراتش به هم عصرانی کهن چون شوش، آتن در یونان و رم در ایتالیا برمی‌گردد. حدود سه هزار سال پیش را تجسم کنید که دیااکو نخستین پادشاه ماد این شهر را بنا نهاد و به عنوان پایتخت حکومت انتخاب کرد. این شهر مهم که یونانیان به آن اکباتان می‌گفتند به عنوان پایتخت تابستانی هخامنشیان و ساتراپ‌نشین ماد از هخامنشیان تا ساسانیان بود.
به خاطر آورید تپه هگمتانه که بر آن قدم می‌زنید باقی‌مانده از روزهای باشکوهی است که بسیاری از نگاه‌ها را به سمت خود داشت. این تپه وسیع‌ترین تپه تاریخی ایران است. جالب است بدانید که شبکه آبرسانی منظم این شهر در زمان خود شبکه پیشرفته‌ای به حساب می‌آمد. معماری این شهر ساختاری منظم، زیبا و کاملا حساب شده داشت.
اشیا تارخی بسیاری از خاک هگمتانه بیرون کشیده شده‌اند مثل لوح زرین به نام آریارامنه، لوح داریوش دوم، لوح زرین آرشام، لوح زرین اردشیر دوم، جام طلایی یا ریتون سرشیر، کاسه سیمین خشایارشاه و بسیاری دیگرها قرار گرفته است و شما هنگام بازدید از شهر، می‌توانید به دیدن این تپه و موزه‌اش بروید.
خود را برای تجربه‌ای شگفت‌انگیز آماده کنید. با پا گذاشتن به این غار باقی مانده از دوره زمین شناسی ژوراسیک و سوار قایق شدن، شما تجربه هیجان‌انگیزی را شروع می‌کنید که در هیچ جای دیگری از جهان قابل دسترسی نیست. غار علیصدر طولانی‌ترین مسیر قایقرانی داخل غار را در جهان دارد. در هیچ جای دیگری از جهان امکان قایقرانی در یک غار به این مسافت را ندارید؛ پس، از لحظه لحظه حرکت قایقتان بر روی آب لذت ببرید.
آنچه از غار علیصدر می‌دانیم تنها مربوط به دوازده کیلومتر شناخته شده آن است که گردشگران به بیش از دو کیلومتر آن دسترسی دارند. این غار هنوز اجازه ورود قسمت‌های زیادی از خود را به بشر نداده است. همین مقدار هم خصوصیات شگفت‌انگیزی دارد که این خصوصیات را مرور می‌کنیم. سفر به غار علیصدر در میان رشته‌کوه زاگرس یعنی دیدن زیبایی‌ها و حرکت به درون ناشناخته‌ها.
وقتی در این مسیر آبی پارو می‌زنید متوجه حرکت عقربه‌ها نمی‌شوید. بر روی آب در حال حرکت هستید و چشمانتان به ناشناخته‌ها نگاه می‌کند. از راهروهای تودرتو می‌گذرید، تالارهای زیبا را پشت سر می‌گذارید. دالان‌ها و دهلیزهای بسیار و دریاچه درون غار فکر شما را مشغول می‌کند. شکل‌هایی را بر دیواره غار می‌بینید که برایتان آشنا هستند. بیشتر که دقت کنید یکی شبیه خوشه انگور می‌شود و دیگری مثل پنجه عقاب. حتی قایق وارونه و شیر دو سر را هم می‌بینید. اگر به این کار ادامه دهید اشکال زیادی را پیدا می‌کنید.
شک نکنید! تالارهای مختلف این غار ساخته دست بشر نیستند. معمار این تالارها را دستان هنرمند طبیعت بدانید که میلیون‌ها سال پیش چنین زیبایی را به وجود آورده‌اند. حق هم دارید وقتی عظمت و زیبایی این تالارها را می‌بینید، وقتی وارد تالار آزادی می‌شوید که طولی صد متری، پهنایی شصت متری و ارتفاع چهل متری دارد… دنبال ردپای بشر برای ساخت این تالارها بگردید، اما حقیقت همین است و طبیعت خالق این زیبایی‌ها است.
از کنار ستون‌هایی عبور می‌کنید و از خود می‌پرسید این ستون‌ها از کجا آمده‌اند. جواب این سوالتان همکاری همزمان استالاگمیت‌ها و استالاکتیک‌ها است، یا همان چکیده‌سنگ‌ها و چکنده‌سنگ‌ها. استالاگمیت ستونی از مواد معدنی است که از کف غار بالا می‌آید واستالاکتیک ستونی از مواد معدنی است که به صورت قندیلی از سقف غار آویخته است. وقتی این مواد معدنی برآمده از کف و آویخته از سقف به هم می‌رسند ستونی یکپارچه را شکل می‌دهند که شما آن‌ها را می‌بینید.
پنجه عقاب را بر روی دواره‌ای سنگی می‌بینید، این استلاگمیت شگفت انگیز را طبیعت به این شکل به وجود آورده است. نقش پنجه دیگری را هم در این غار می‌بینید، پنجه موجودی افسانه‌ای به نام اژدها. پنجه اژدها چکیده‌ای بزرگ و به رنگ زرد است که لحظه‌ای شما را به تردید وامی‌دارد که آیا ممکن است زمانی این غار محل سکونت اژدها بوده باشد. بر روی دیواره‌ای دیگر از این غار منظره‌ای شبیه آبشار می‌بینید. آبشار سنگی حاصل دست طبیعت در زمان طولانی است که از استلاگمیت‌های زیادی تشکیل شده است. به میدان ستون‌ها که برسید تعدادی ستون بسیار بزرگ را در در یک مجموعه و کنار یکدیگر می‌بینید. طرح‌هایی مثل این موارد در غار علیصدر بسیار است و خود شما هم می‌توانید طرح‌های جدیدی را پیدا کنید.
غار علیصدر یک غار زنده و تحکیم یافته است و تا کنون ریزشی نداشته است. آب زلال و شفاف دریاچه به شما این امکان را می‌دهد که با چشم غیرمسلح و در نور عادی تا عمق ده متری را ببیند. هوای درون غار ساکن و سبک است. اگر شمعی روشن را در دست بگیرید متوجه می‌شوید که شعله شمع حرکت نمی‌کند. با وجود این هوای ساکن، هوا کاملا پاک و فاقد هر نوع گاز سمی است. دمای هوا در طول سال بین دوازده تا چهارده درجه سانتی‌گراد است که غار علیصدر را به یکی از جاهای دیدنی همدان در چهار فصل سال تبدیل کرده است. عمق غار بین نیم تا چهارده متر است و بیشترین ارتفاع غار پنجاه و پنج متر.
افراد بومی این منطقه را که می‌بینید نیاکانشان را تصور کنید. کسانی که از وجود این غار اطلاع داشتند و از آب موجود در غار استفاده می‌کردند. این غار نه تنها تامین کننده قسمتی از آب مورد نیازشان بود بلکه در مواقع خطر و جنگ، مردمان آن زمان به این غار پناه می‌بردند و در آن مخفی می‌شدند. غار علیصدر از گذشته برای مردمان این منطقه تکیه‌گاهی در زمان صلح و پناهگاهی در زمان جنگ بود.
وقتی که امکان قایق‌سواری در طولانی‌ترین مسیر آبی درون غاری دنیا را دارید بهتر است با دوستانتان و در تور گروهی همدان از زیبایی‌های شگفت‌انگیز غار علیصدر دیدن کنید.
برای رسیدن به گنجنامه پنج کیلومتر از شهر همدان به سمت دامنه شمالی الوند زیبا بروید. به روستای زیبای گنجنامه که رسیدید می‌توانید از سنگ‌نبشته‌های باستانی بر روی صخره‌ای از کوه الوند دیدن کنید. یادگارانی از دو پادشاه هخامنشی، داریوش و خشایار. پهنای هر سنگ‌نبشته ۱۱۵ سانتی‌متر است و هر سنگ‌نبشته شامل سه ستون است. در هر ستون می‌توانید متنی بیست خطی را ببینید که ستون اول به زبان پارسی باستان است، ستون دوم به زبان بابلی و ستون سوم به زبان عیلامی. مردمان قدیم که توان خواندن این زبان‌ها را نداشتند تصور می‌کردند این سنگنبشتهها نقشه گنج هستند و اسم گنجنامه بر این سنگنبشتهها از همین جا گذاشته شد.
وقتش رسیده که سری به امکانات گردشگری روستای گنجنامه بزنیم. می‌توانیم از تله‌کابین گنجنامه شروع کنیم. این تله‌کابین شما را در دشت میشان سوار می‌کند و بر فراز کوه‌ها، صخره‌های مرتفع و آبشار گنجنامه می‌گرداند. مسیر رفت و برگشت تله‌کابین ۳۴۰۰ متر است و بعد از پایان مسیر شما را در دشت میشان پیاده می‌کند.
بعد از دیدن مناظر زیبای این منطقه از تله کابین به سمت بزرگترین غار مصنوعی ایران می‌رویم. غارآکواریوم زیبای گنجنامه از سال ۱۳۹۰ آغاز به کار کرد. این مکان با الهام از غار علیصدر ساخته شده است. در این غارآکواریوم سه سالن اصلی و بیست و یک آکواریوم وجود دارد که ماهی‌های مختلفی از آب‌های قاره‌های مختلف را در خود دارند. اینجا فرصت دیدن سفره ماهی و ستاره دریایی و ماهی‌های مختلف و رنگارنگ را دارید. اگر به نمونه‌های کمیاب محیط زیست و خزندگان مختلف علاقه دارید سری به طبقه دوم این مجموعه بزنید و از دیدنی‌های آن لذت ببیرد.
اگر با تور گروهی همدان به گنجنامه رفتید می‌توانید به سمت آبشار دیدنی گنجنامه هم بروید. قندیل‌های یخی این آبشار در زمستان دیدنی هستند. از دیگر تفریحات این مجموعه گردشگری می‌توان به این موارد اشاره کرد: سکوی پرش بانجی جامپینگ، دیواره سنگ‌نوردی، پیست تریال، کابل پرواز تیرول، رنجر، سالن بولینگ، پینت بال، پیست سورتمه‌سواری، کافی‌شاپ و رستوران‌های متنوع، شهربازی سرپوشیده، باغ گیاهان. همه این جذابیت‌ها نشان می‌دهند که مجموعه گنجنامه به درستی یکی از جاهای دیدنی همدان به حساب می‌آید.
ابوعلی سینا یکی از نامدارترین دانشمندان ایرانی است و شهرتی عالمگیر دارد. لقب شیخ‌الرییس به خاطر تبحر و تسلط این دانشمند گرانمایه به علوم ریاضی، پزشکی، نجوم، فیزیک، شیمی، شعر و ادبیات، فلسفه، منطق، روانشناسی، زمین شناسی و جغرافیا به وی داده شده است.
به آخرین روزهای عمر ابوعلی سینا که نگاه کنیم روزهای آشفته‌ای را می‌بینیم که علیه حاکم وقت شورش اتفاق افتاده است. شورشی که باعث خانه‌نشینی حکیم شده است و در یکی از همین روزهای خانه‌نشینی، ابن سینا چشم از جهان فرو می‌بندد. محل خاکسپاری وی در پشت دژ جنوبی شهر است و نزدیک هزار سال است که حکیم در این خاک آرام گرفته است. مزارش طی دوران مختلف شکل‌های مختلف داشت تا اینکه در دوران پهلوی به شکل امروزینش که نمادی از شهر همدان است رسید.
آرامگاهی که می‌بینید با الهام از گنبد قابوس ساخته شده است. دوازده ستون این بنا به نشانه دوازده شاخه دانشی که ابن سینا به آن‌ها احاطه کامل داشت ساخته شده‌اند. در این آرامگاه دو تالار پیش روی شماست که اگر به تالار شمالی بروید کتابخانه‌ای هشت هزار جلدی می‌بینید که دارای کتاب‌های خطی ارزشمند ایرانی و خارجی است. به تالار جنوبی هم که سر بزنید می‌توانید بازدیدی از موزه آرامگاه داشته باشید. در این موزه اشیا باارزشی نگهداری می‌شوند؛ اشیائی از هزاره‌های پیش از میلاد و بعد از آن، سکه، سفال و برنز در معرض دید شما قرار دارند.
شما که وارد این حمام می‌شوید موزه مردم‌شناسی را می‌بینید و می‌توانید غذایی هم در رستوران سنتی میل کنید؛ اما از زمان قاجار تا چند دهه پیش مردم همدان، وسایل شستشو و استحمام در دست به حمام محله قلعه می‌آمدند. وارد هشتی حمام می‌شدند، راهرویی آن‌ها را به سربینه حمام می‌برد و راهروی دیگر از سربینه به گرم‌خانه.
در زمان ما خبری از مردمی که برای استحمام به اینجا بیایند نیست و به جای آن‌ها مجسمه‌هایی شبیه مردمی که روزگاری مشتری حمام بودند وجود دراد. از کنارشان که رد شویم و خوب نگاهشان کنیم شاید صدای آب حمام و گفتگوی مردم را بشنویم.
بازارهای قدیمی محل مناسبی برای نگاه به گذشته شهرها هستند. مکان‌هایی که معمولا همیشه زنده و پرجوش و خروش به حیات خود ادامه داده‌اند و محل تامین مایحتاج مردم شهر بوده‌اند. بسیاری از بازارها مانند بازار همدان در مرکز شهر ساخته شده‌اند.
مطمئنا قدمت تاریخی و پیشینه پربار اولین پایتخت ایران را از یاد نبرده‌اید. این شهر که گذشته بسیار پررونق‌تری از امروز داشت، در دادوستد و تجارت هم نامی پررنگ داشت و در دوره‌های مختلف صاحب بازارهای شلوغی بود. بازار فعلی از دوره قاجار به جا مانده و داراری ۳۸ بازار و راسته و ۲۶ سرا و کاروانسراست. گشت و گذار در بازار قدیمی و دیدن اجناس رنگارنگ امروز خالی از لطف نیست.
قرن‌ها پیش از زمان ما این شیر تنها نبود و با قرینه خود بر دروازه همدان ایستاده بود، نام این دروازه هم دروازه شیر بود. اما گذر زمان همتای این شیر را از بین برد و به این شیر هم آسیب زیادی وارد کرد. شیر سنگی به میدان سنگ شیر منتقل شده است و در مرکز این میدان قرار دارد.
در مورد پیشینه این شیر اختلاف نظر بسیار است. عده‌ای آن را به تمدن ماد نسبت می‌دهند و عده‌ای به اشکانیان؛ حتی در این میان از اسکندر هم به عنوان سازنده شیر سنگی نام برده می‌شود.
جاهای دیدنی این شهر باستانی بسیار است و شما می‌توانید در سفر خود به این شهر چه به صورت گروهی به همراه تور و چه به صورت انفرادی از جاذبه‌های دیگر این شهر هم بازدید کنید. مکان‌هایی مثل: آرامگاه استر و مردخای که محل دفن استر ملکه خشایار شاه و عموی استر به نام مردخای است، شهر لالجین پایتخت سفال ایران، گنبد علویان که از زمان سلجوقیان به جامانده است، سراب گاماسیاب که یکی از پر‌آب‌ترین چشمه‌های ایران است، آرامگاه باباطاهر عریان شاعر و عارف قرن چهار و پنج، دشت زیبا و چشم‌نواز میشان در دامنه الوند، خانه‌های تاریخی و امامزاده‌ها و کلیساهای شهر.
در کنار هم جاهای دیدنی همدان را مرور کردیم. شگفتی‌های طبیعی و تاریخی این شهر، آنقدر جذاب و وسوسه‌کننده هست که سفر به همدان را در برنامه‌تان قراردهید. از قایق‌سواری در یکی از بزرگترین غارهای آبی جهان گرفته تا دیدن آثار نخستین پایتخت کشورمان ایران. همدان شهری باستانی و زنده است که هم صدای تاریخ دور در آن شنیده می‌شود وهم زندگی امروزی در آن جریان دارد. سفر به همدان، سفری لذت بخش و به یادماندنی است که شما هم این سفر را به دوستانتان پیشنهاد خواهید کرد. اگر کسی فقط یک نکته از این سفر را از من بپرسد به تجربه حضور در غار علیصدر اشاره می‌کنم. جایی که از بیرون فقط سنگ و خاک بود، ولی وقتی به داخل غار رفتم از دیدن شگفتی‌های زیر لایه بیرونی سنگ و خاک متحیر شدم.
ما در هزار و یک گشت پاسارگاد تمام تلاش خود را به کار می‌بندیم که برای به وجود آوردن فرصت دیدار از جاهای دیدنی همدان، با برگزاری تورهای لوکس راوی خوبی از قصه‌هایی که در این شهر زیبا رقم خورده باشیم.
